«ការឃាត់ខ្លួនបុគ្គលណាមួយ លុះត្រាណាមើលឃើញថា សកម្មភាពរបស់គាត់ មានតម្រុយប្រព្រឹត្តបទល្មើស​ព្រហ្មទណ្ឌ ទើបមានសិទ្ធិឃាត់ខ្លួន។ កុំចេះតែឃាត់ៗនោះ នាំឲ្យមានការប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់បុគ្គល។» នេះជាកាលើកឡើងរបស់អ្នកច្បាប់មួយរូប និងមេធាវីការពារក្ដីអោយលោកសុខ ឈុនអឿនកាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២០ ខែមករា នៅស្នាក់ការសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ។

កងទាហ៊ានដែលមកពីកង​ឆ័ត្រ​យោង៩១១ ត្រូវបានបញ្ជូនមកធ្វើការបង្ក្រាបបាតុករស៊ីវិល នៅថ្ងៃទី០២ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៣នេះ។ (រូបថត REUTERS/​Samrang Pring)

ច្បាប់និងសិទ្ធិ - ក្រោយពីស្ថានភាពនយោបាយតឹងតែង ដែលមកទល់នឹងពេលនេះ នៅមិនទាន់រកច្រកចេញ​បាន​នៅឡើយនោះ ក្រុមអាជ្ញាធរដែលដឹកនាំដោយរដ្ឋាភិបាលសព្វថ្ងៃ បានរិតបណ្តឹងនូវការជួបជុំ ការសម្តែងមតិ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាការប្រកបរបរយកព័ត៌មាន របស់អ្នកសារព័ត៌មានជាដើម។

អ្នកច្បាប់មួយរូប លោក គីម សុជាតិ  ជាមេធាវីការពារក្ដីអោយលោកសុខ ឈុនអឿន ដែលទើបនឹងត្រូវបានអាជ្ញាធរ ដោះលែងនៅថ្ងៃទី២០ ខែមករានេះ ពីការឃុំខ្លួនដោយគ្មានកំហុសនោះ បានបរិហារក្រុមអាជ្ញាធរ ក្រុម​សមត្ថកិច្ច ឬ​ក្រុមសន្តិសុខរបស់ខណ្ឌដូនពេញ ក៏ដូចជារដ្ឋាភិបាល ថាតែងតែធ្វើការចាប់ខ្លួនបុគ្គលណា​ម្នាក់ក្នុងពេល​បច្ចុប្បន្ននេះ មិនសូវជាអនុវត្តតាមច្បាប់ឡើយ ដោយភាគច្រើនពីក្នុងនោះ ធ្វើ​តាម​បញ្ជា​ថ្នាក់លើ ឬធ្វើ​ទៅ​តាមអារម្មណ៍ភ័យ​ខ្លាច​របស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។

មតិប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ បានលើកជាចំណោទថា តើការជួបជុំគ្នា ដើម្បីប្រារព្វពីធីបែបសាសនាណាមួយ នៅ​កន្លែង​មួយដែលគេដឹងថា ជាកន្លែងប្រារព្វពិធីទៅតាមទំនៀមទំលាប់ដូនតា ដូចជានៅរមណីដ្ឋានវត្តភ្នំ នៅព្រះអង្គដងកើរ​នៅតាមទីវត្តអារាម និងនៅតាមទីសាធារណៈនោះ ចាំបាច់មានការសុំច្បាប់ពីអាជ្ញាធរដែរ ឬយ៉ាងណា?

ករណីនេះត្រូវបានអ្នកច្បាប់រូបនេះ បានបង្ហាញនូវទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួន ទាក់ទងនឹងផ្លូវច្បាប់ថា «ការជួបជុំ ការអុជធូប មិនចាំបាច់សុំការអនុញ្ញាតិពីអាជ្ញាធរទេ។ (...) ហើយបើអាជ្ញាធរចេះតែឃាត់ៗ គ្រាន់តែមនុស្សឥតមានប៉ះពាល់អ្វីផង ទៅឃាត់នោះ (វា)ប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាព និងកិតិ្តយស។ ចង់មិនចង់មានការឃាត់ខ្លួន នោះបណ្តាញ​សារព័ត៌មាន​នឹងធ្វើការចុះផ្សាយ ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយស សិទ្ធិសេរីភាព។»

រីឯលោក ណៃ វ៉ង់ដា អនុប្រធានផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សរបស់សមាគមអាដហុក ក៏បានថ្លែងបញ្ជាក់ទៅនឹងករណីនេះដែរ​ថា រាល់ការជួបជុំរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងការបួងសួងនេះ មិនមែនជាការខុសនឹងច្បាប់នោះទេ។

ទស្សនាវដ្តីមនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ មិនអាចសុំការបញ្ជាក់ពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ពីរាល់ករណីនៃការចាប់ខ្លួនមន្រ្តីសិទ្ធិមនុស្ស ឬតំណាងប្រជាពលរដ្ឋ និងកម្មករមួយចំនួននាពេលកន្លងមកបានទេក្នុងល្ងាចនេះ។ តែតាមការបញ្ជាក់របស់លោក ណៃ វ៉ង់ដា អនុប្រធានផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស សមាគមអាដហុក បានបង្ហាញថា «ការហាមឃាត់ មិនឲ្យមានការជួបជុំ ការ​ចាប់ខ្លួនសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាពលរដ្ឋពីសំណាក់ក្រុមសមត្ថកិច្ចនាពេលកន្លងមក ជាករណីខុសច្បាប់។»

ក្នុងរបាយការណ៍៧ចំណុច របស់លោក សុរិយា ប្រាសាទ ស៊ូប៊ែឌី អ្នករាយការណ៍ពិសេសខាង​សិទ្ធិមនុស្សរបស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ មុនបញ្ចប់ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកនៅកម្ពុជា បានលើកឡើងកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមករា នេះថា អាជ្ញាធរបានប្រើកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ហួសប្រមាណ​ក្នុងការបង្ក្រាបទៅ​លើ​ក្រុម​ជនស៊ីវិល ដែលធ្វើបាតុកម្ម​ដោយអហិង្សា។ លោកបានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា «បាតុកម្ម ឬការតវ៉ាណាមួយ​ដែល​នឹង​កើតឡើងនាពេលអនាគត រដ្ឋាភិបាលត្រូវប្រយ័ត្នប្រយែងពីកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ក្នុងការប្រើប្រាស់កម្លាំង ដែលឆ្លើយ​តប​ទៅនឹងភាពចាំបាច់ ភាព​ស្របច្បាប់ ភាពសមាមាត្រ៕»

--------------------------------------------------
ដោយ អ៊ុម វ៉ារី (ទំនាក់ទំនង៖ [email protected]) - ភ្នំពេញថ្ងៃទី២០ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៤