មិនមែនជាដំណឹង ដែលគេមិនបានទន្ទឹងរងចាំនោះទេ! ជាពិសេសស្ថានភាពសុខភាព របស់ជនជាប់ចោទទាំងអស់ បាន​ដាក់ជាសញ្ញាប្រកាសអាសន្ន ដល់សាលាក្ដី តាំងពីពួកគាត់ចាប់ផ្ដើម មានអាការះមិនស្រួល និងបន្ទាប់មកបាន​ចូលទៅ​ស្នាក់ព្យាបាល ជាបន្តបន្ទាប់នៅមន្ទីរពេទ្យមកម្លេះ។ ដូច្នេះហើយ ទើបនៅក្រោយមរណភាពរបស់ អៀង សារី ការអំពាវនាវ​អោយ​ពន្លឿនការ​កាត់ទោស បានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ទាំងនៅក្នុងមតិជាតិ និងអន្តរជាតិ។

លោកអៀង សារី (រូបកណ្ដាល) ក្នុងសម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។ រូបថតឯកសារ។

នៅថ្ងៃសុក្រនេះ ការអំពាវនាវ ដើម្បីអោយមានដំណើរការ អោយឆាប់រហ័សឡើងវិញ នូវអង្គសវនាការនៃ​សាលាក្ដីខ្មែរ​ក្រហមនៅភ្នំពេញ មួយថ្ងៃក្រោយមរណភាព របស់ជនជាប់ចោទមួយរូប ក្នុងចំណោមជនជាប់ទាំងបី។ សវនាការដែល​បានប្រើប្រាស់ពេលវេលា ច្រើនហួសប្រមាណ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងលទ្ធផល ដែលចេញមកតែបន្ដិចបន្តួច រហូតទៅ​ដល់មានការគិតថា ជាបរាជ័យមួយជាប្រវត្តិសាស្ត្រ របស់សាលាក្ដីមួយ នៃសាលាក្ដីអន្តរជាតិដែលធ្លាប់មានកន្លងមក ផ្សេងទៀតក្នុងពិភពលោក។

លោក អៀង សារី អតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ត្រូវបានសាលាក្ដីសម្រាប់កាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ចោទពីបទប្រល័យ​ពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ។ មរណភាពរបស់ជនជាប់ចោទ អាយុ៨៧ឆ្នាំរូបនេះ កាលពីថ្ងៃទី១៤ខែមិនា បានបង្ហាញពី សញ្ញា«ប្រកាសអសន្ន»សាជាថ្មីទៀត ទៅដល់សាលាក្ដីនេះ ដែលបង្កើតឡើងតាំង​ពីឆ្នាំ២០០៦។ មកទល់នឹងពេលនេះ សាលាក្ដីបានចេញសាលក្រមបានតែមួយគត់ ទាក់ទងនឹងសំនុំរឿងទីមួយ របស់​អតីតប្រធាន​ពន្ធនាគារ​ទួលស្លែង ឬមន្ទីសរ២១ ឈ្មោះ​ កាំ ហ្គេចអៀវ ហៅឌុច អោយជាប់​ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។

សាលាក្ដីធ្លាប់បានអះអាងថា មិនជាយូរប៉ុន្មានទៀតទេ សាលក្រមទីពីរនឹងអាចចេញ ទាក់ទងសំនុំរឿងលេខ២ ដែលមាន​ជនជាប់ចោទចុងក្រោយទាំងបី។ តែក្នុងពេលនេះ មានជនជាប់ចោទតែពីរនាក់ទៀតប៉ុណ្ណោះ ដែលនៅរស់រានមានជីវិត​និងសុទ្ធតែមានវ័យជរាណាស់ទៅហើយ៖ អតីតប្រមុខរដ្ឋលោក ខៀវ សំផង អាយុ៨១ឆ្នាំ និងបងធំទី២ អតីតមេ​មនោគម​វិជ្ជា លោក នួន ជា អាយុ៨៦ឆ្នាំ។

របាយការណ៍ពិសេស របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដែលធ្វើដោយអ្នករាយការណ៍របស់ខ្លួន លោក ស៊ួរយ៉ា ស៊ូប៊ើឌី (Surya Subedi) បានរំលឹកទៅអង្គការពិភពលោកដ៏កំពូលនេះ ទៅសាលាក្ដី និងទៅរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា អោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវកិច្ចសន្យារបស់ខ្លួន ក្នុងការពន្លឿនដំណើរការកាត់ក្ដី។ របាយការណ៍នោះសរសេរថា «យើង​ត្រូវការការកាត់ក្ដីនេះ ដើម្បីជាយុត្តិធម៌ ទៅដល់អ្នកដែលរួចរស់មានជីវិត ពីរបបខ្មែរក្រហម ដល់គ្រួសារនៃជនរងគ្រោះ និងដល់សង្គមជាតិកម្ពុជាទាំងមូល ដែលបន្តនូវការឈឺចាប់ទាំងនេះ»។

ប៉ុន្តែរាល់ការអំពាវនាវទាំងនោះ បានដាក់សម្ពាធលើសាលាក្ដី ខណៈដែលស្ថាប័នយុត្តិធម៌មួយនេះ កំពុងត្រដរខ្យល់​ពី​បញ្ហាថវិការនោះផង។ ពីរសប្ដាហ៍កន្លងទៅហើយ ដែលសវនាការទាំងឡាយ ត្រូវបានលើកពេល ដោយហេតុពីកូដកម្ម មិនចូលធ្វើការរបស់បុគ្គលិកអ្នកបកប្រែ ជាជនជាតិខ្មែរ។ តាំងពីខែវិច្ឆិការមក បុគ្គលិកខ្មែរប្រមាណជា ២៧០នាក់ មិនបាន​ទទួលប្រាក់ខែ របស់ពួកគេនៅឡើយ។ ស្ថានទូតបារាំង និងជប៉ុន តាមរយះអគ្គរដ្ឋទូតរបស់ផងខ្លួន បានចេញសេចក្ដី​ប្រកាសព័ត៌មាន«រួម»មួយ ដែលមានសេចក្ដីជាអាថ៌ថា «ជាងពេលណាទាំងអស់ វាជាការបន្ទាន់បំផុត ដែលគ្រប់​ភាគី​ទាំងអស់ ត្រូវសំដែងនូវការទទួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួន ដើម្បីសវនាការកាត់ក្ដី ទៅលើជនជាប់ចោទដទៃទៀត មានដំណើរការ​ទៅមុខដោយភាពត្រឹមត្រូវ ប្រសិទ្ធភាព និងឆាប់រហ័ស»។

ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានបារាំង អាអេហ្វប៉េ បានស្រង់សម្ដីអ្នកសង្កេតការណ៍បរទេសមួយរូប ក្នុងលក្ខខ័ណ្ឌ​មិនបញ្ចេញ​ឈ្មោះថា​ «ភាពរអាក់រអួល នៃដំណើរការរបស់សាលាក្ដី មានទំនាក់ទំនងនឹងសកម្មភាពគ្មានថាមពល របស់​រដ្ឋាភិបាល» ដែលរងការរិះគន់ ថា«មិនបានធ្វើអ្វីទាំងអស់» ដើម្បីសង្គ្រោះសាលាក្ដី។ «មរណភាពរបស់អៀង សារី នឹងធ្វើអោយ​អារម្មណ៍ នៃការខកចិត្ត មានកាន់តែខ្លាំងឡើង» អ្នកសង្កេតការណ៍ម្នាក់នោះបានបន្ថែម ដោយបានអះអាងថា កិច្ចពិភាក្សា​ត្រូវតែធ្វើបន្ដ ដើម្បីស្វែងរកថវិការ និងបាន«រំលឹក»ពីកាតព្វកិច្ច ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវបំពេញ។

កាលពីថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ រាជអាជ្ញាអន្តរជាតិរង បានសន្យានឹងមានសាលក្រមថ្មី ពីពេលនេះ ទៅរហូតដល់រដូវក្ដៅខាងមុខ។ ប៉ុន្តែលោក បានបញ្ជាក់ទទួលស្គាល់ពីបញ្ហាមួយចំនួន នៅចំពោះមុខដែរថា «ប្រសិនបើបុគ្គលិកជាតិ មិនទទួលបានប្រាក់​បំណាច់ ហើយ​ជនជាប់ចោទម្នាក់បានស្លាប់ នៅមុនការចេញសាលក្រម និងបន្ទាប់មកនៅមានបញ្ហានិតិវិធីផ្សេងទៀត (...) វាជារឿង​ត្រឹម​ត្រូវហើយ ដែលនិយាយថា សាលាក្ដីកំពុងឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលដ៏ពិបាកនោះ»។

កាលពីថ្ងៃសុក្រ អ្នកស្រុកប្រមាណជាមួយរយនាក់ ដែលស្និតនឹងអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម លោក អៀង សារី បានចូល​មកគោរពនៅចំពោះសាកសព ដែលបានដឹកទៅដល់​ស្រុក​ម៉ាឡៃ ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ ស្ថិតជាប់នឹងព្រំដែនផ្នែក​ពាយព្យ​នៃប្រទេស។ ប្រភពស្និតនឹងគ្រួសារសពបាននិយាយថា សាកសពលោកអៀងសារី នឹងត្រូវបញ្ចុះនៅសប្ដាហ៍​ខាងមុខ។

ចំណែកឯជនរងគ្រោះវិញ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ក្ដីសង្ឃឹមរបស់ពួកគាត់ ក្នុងការរកយុត្តិធម៌មកអោយខ្លួន មានកាន់តែតិច​ទៅៗ។ រវាងពីឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ នៃការកាន់អំណាចរបស់កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ប្រជាជនកម្ពុជាប្រមាណជា ជិត​២លាននាក់បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ដោយសារគ្រោះអត់ឃ្លាន ទារុណកម្ម និងនយោបាយកម្ទេចខ្មាំងរបស់របបនេះ។ អ្នក​ដែលបានរួចរស់មានជីវិត សុទ្ធតែបានរងគ្រោះ នឹងការព្រាត់និរាសគ្រួសារ បាត់បងទ្រព្យសម្បត្តិ និងមានវិបត្តិផ្លូវចិត្ត​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ។

កាលពីឆ្នាំ២០០៩ ការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមមួយ ត្រូវបានបើកធ្វើ ទៅលើជនសង្ស័យប៉ុន្មាននាក់ផ្សេងទៀត តែការស៊ើបអង្កេត​មិនមានដំណើរការទៅ ដោយធម្មតាទេ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រី លោកហ៊ុន សែន មិនដែលលាក់ពីគំនិតថា មិនចង់អោយ​ពង្រីក​សំនុំរឿងលើសពី ជនជាប់ចោទប៉ុន្មាននាក់ ដែលមានរួចមកហើយនេះទេ។

នាយកអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស ប្រចាំនៅអាស៊ី លោកប្រ៊េដ អាដាម (Brad Adams) បានពន្យល់ថា «ប្រជាជនកម្ពុជា​ចាំបាច់ ត្រូវទទួលយកជនតែបីនាក់នេះ មកអោយទទួលខុសត្រូវ ក្នុងការបំផ្លិចបំផ្លាញប្រទេសរបស់ពួកគេ»។ លោកបាន​វាយតម្លៃថា «មរណភាពរបស់អៀង សារី បង្ហាញពីបរាជ័យ របស់សាលាក្ដី»។

ការបរាជ័យរបស់សាលាក្ដី ជាផ្នែកមួយនៃការទទួលខុសត្រូវ របស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អតីតទាហ៊ាន «ខ្មែរក្រហម» ដែលបានរត់ចោលជួរ ហើយងាកមកប្រឆាំងនឹងរបបនេះវិញ។ សម្រាប់លោកប៊្រេដ អាដាម នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានធ្វើ​អ្វីៗគ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បីដាក់ការងាររបស់សាលាក្ដី ទៅក្នុងភាពជាប់គាំង។ «បុរសខ្លាំងរបស់ប្រទេសរូបនេះ ត្រូវទទួល​ខុសត្រូវមុនគេ ពីការមិនទទួលយកយុត្តិធម៌» នាយកអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស បានអះអាងយ៉ាងដូច្នេះ៕

-------------------------------------------------
ដោយ ៖ ដារា រិទ្ធ - ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី១៥ ខែមិនា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ